MOCAK oraz Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego zapraszają w czwartek 6 kwietnia o godzinie 18 na spotkanie dotyczące książki Odsłony współczesnej scenografii. Sylwetki – problemy – rozmowy. W rozmowie wezmą udział Małgorzata Leyko, scenografowie Mirek Kaczmarek, Aleksandra Czupkiewicz i Anna Huadek oraz redaktorki tomu – Katarzyna Fazan, Agnieszka Marszałek, Jadwiga Rożek-Sieraczyńska. Prowadzenie: Joanna Walaszek.

Co po scenografii? – to hasło wywoławcze rozmowy, do której chcielibyśmy zaprosić badaczy i praktyków teatru, a także publiczność zainteresowaną kulturą wizualną. Scenografia towarzyszy nam dziś nie tylko w teatrze. Jest oprawą życia codziennego, wystaw muzealnych oraz praktyk publicznych. Chcemy zainicjować dialog wokół tekstów zgromadzonych w tomie Odsłony współczesnej scenografii. Sylwetki – problemy – rozmowy z instalacją Live Factory 2: Warhol by Lupa w tle, aby sprowokować do pytań i refleksji, a także namysłu nad takimi pojęciami, jak scenografia, rekwizyt, przestrzeń performatywna, obszar relacji i partycpacji.

Spotkanie będzie dotyczyło również tego, jak dziś myśleć o tradycji materialnej teatru, jak przechowywać i archiwizować scenografię, w jaki sposób włączać do niej nowe media, jak traktować jej ekspansję w strategiach muzealnych i działaniach społecznych. Zależy nam, by dialog ten otwierał pole dyskusji o estetyce współczesnej scenografii w kontekście tradycji oraz by bardziej badał zadania scenografii, jej kompetencje i funkcje niż definiował kondycję.

Dotykając punktowych zagadnień polskiego teatru, zapraszamy do swobodnej wędrówki po tematach, które Odsłony współczesnej scenografii mogą zainspirować.

Informacje o książce:
Odsłony współczesnej scenografii. Problemy – sylwetki – rozmowy
Redakcja: Katarzyna Fazan, Agnieszka Marszałek, Jadwiga Rożek-Sieraczyńska
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Seria: Teatr/Konstelacje

W grudniu 2013 roku w Katedrze Scenografii krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, z inicjatywy Katedry Teatru i Dramatu Wydziału Polonistyki UJ, praktycy i badacze zainteresowani scenografią uczestniczyli w spotkaniu pod hasłem Odsłony polskiej scenografii między XX i XXI wiekiem. Idea powołania forum i prowadzenia dialogu wynikała z dwóch zasadniczych powodów: poczucia, że scenografia jest tematem zaniedbanym w badaniach teatrologicznych, oraz z potrzeby wymiany idei między artystami a widzami teatralnymi uprawiającymi refleksję nad współczesną inscenizacją. Tom Odsłony współczesnej scenografii. Problemy – sylwetki – rozmowy, będący pokłosiem sympozjum, uzupełnionym o głosy studentów i doktorantów UJ, wskazuje na zasadnicze dylematy związane z tworzeniem, opisywaniem i badaniem scenografii. Formułuje zadania plastyki jako formy dramatyczności: od postrzegania jej jako obrazowej narracji, przez refleksję o oprawie scenicznej wykorzystującej nowe media, do nadawania jej ważnych ról w rzeczywistości kulturowej i społecznej.

„Książka – owoc krakowskiego spotkania artystów scenografów i badaczy teatru – rozpoznaje nową sytuację scenografii i zadaje jej nowe pytania. Najwyższa pora, bo mnóstwo się w tej kwestii zmieniło. Scenografia – jeśli rozumie się ją jako sztukę rozgrywania obrazów – już dawno wyszła z teatru i szturmem wzięła muzea, wystawy, galerie handlowe i polityczne wiece, czyli zaczęła współtworzyć przestrzeń publiczną. Scenografia teatralna odeszła zaś od konstruowania oprawy scenicznej na rzecz proponowania koncepcji przestrzennych. Obserwujemy więc nie tylko przemieszczenia scenografii na inne terytoria, lecz także nadanie jej odmiennych niż dotąd funkcji teatralnych. Autorzy inicjują pożyteczną próbę zdiagnozowania stanu współczesnej scenografii – ta książka stanowi więc dobre otwarcie i punkt wyjścia do dalszych dyskusji”.

Z recenzji prof. dr hab. Ewy Guderian-Czaplinskiej

„Scenograf jest odpowiedzialny za to, aby w wymiarze wizualnym umieścić całą strukturę myślową w konkretny sposób. To, czy on używa dizajnu, wideo czy jakichkolwiek innych mediów, nie ma znaczenia, może używać wszystkiego, tylko musi to być spójna, zaprojektowana konsekwentnie przestrzeń”.

Małgorzata Szczęśniak

„Cały czas pracuję nad sposobem, w jaki istniejemy w relacji ze światem, jak go odczuwamy i postrzegamy. Jeśli polityka jest «udzieleniem postrzegalnego świata», to sztuka może bardzo aktywnie w tym uczestniczyć”.

Wojtek Ziemilski

„Teatr jest dla mnie takim samym laboratorium rzeczywistości jak miasto. Jako architektka staram się projektować takie struktury, jakie będą współżyć z ludźmi”.

Aleksandra Wasilkowska

Anna Haudek – absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, stypendystka Universidade Lusíada de Lisboa w Portugalii.  Działa w duecie z reżyserką Martyną Majewską, projektując scenografie i kostiumy do spektakli teatralnych. Zrealizowała wiele prac (często współtworząc z innymi scenografami) dla Teatru Lalki i Aktora w Wałbrzychu, a także dla Wrocławskiego Teatru Lalek. Jako scenograf pracowała we Wrocławskim Teatrze Pantomimy im. H. Tomaszewskiego, gdzie  zrealizowała Batory trans w reżyserii Martyny Majewskiej. Wśród jej wielu prac znalazły się m.in. scenografie do  Wiśniowego sadu w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie (we współpracy z Aleksandrą Czupkiewicz) w reż. Norberta Rakowskiego, oraz  Sachem. Wódz czarnych węży, wg Henryka Sienkiewicza w Teatrze Lalki i Aktora w Wałbrzychu, w reżyserii Martyny Majewskiej, w ramach konkursu na inscenizację dawnych dzieł literatury polskiej Klasyka Żywa. Jest także autorką instalacji interaktywnej zrealizowanej we współpracy z innymi artystami przy projekcie multimedialnym połączonym z mappingiem na otwarcie Narodowego Forum Muzyki we Wrocławiu. Otrzymała wiele nagród za projekty architektoniczne związane z obiektami teatralnymi i architekturą publiczną.

Aleksandra Czupkiewicz – ukończyła studia inżynierskie i magisterskie na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Otrzymała nagrodę główną w międzynarodowym konkursie United States Institute of Theatre Technology, Inc. Ideal Theatre Design Competition (2013, wraz z Agnieszką Kaczarą, Martyną Komorowską i Marią Wawer). We współpracy z Teatrem Polskim, w zespole z Martą Wolak i Pauliną Sakwą, opracowała projekt podwórza wrocławskiej sceny kameralnej Teatru Polskiego (re-START Świdnicka 28). Wraz z Anną Haudek jest współautorką scenografii do Wiśniowego Sadu Antoniego Czechowa w reżyserii Norberta Rakowskiego dla Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie (2016) oraz do Uroczystości Thomasa Vinterberga i Morgensa Rukova w reżyserii Norberta Rakowskiego dla Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu (2016). Wspólnie z Anną Haudek i Magdą Szpecht opracowała instalację Monolog wewnętrzny. Jak osiągnąć zen performując las w ramach wydarzenia Długi obieg dla Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie. Publicystka „Architektury Muratora” i autorka bloga Wątki, poświęconego tematyce architektury w filmie. Obecnie jest również doktorantką na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej, gdzie realizuje temat poświęcony architekturze i scenografii (Przestrzeń i zdarzenie – relacje architektury i scenografii w XX wieku).

Katarzyna Fazan – wykładowca w Katedrze Teatru i Dramatu Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz profesor na Wydziale Reżyserii Dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. Wydała monografię Szczera poza dekadenta. Kazimierz Tetmajer między epistolografią a sztuką (2001) oraz Projekty intymnego teatru śmierci. Wyspiański – Leśmian – Kantor (2009).  Współredaktorka dwutomowego wydania pism teatralnych i filmowych Tadeusza Peipera Wśród ludzi na scenach i na ekranie (2000), opracowania edytorskiego i naukowego Utworów wybranych Ludwika Marii Staffa (2004) oraz książki zbiorowej Dziś Tadeusz Kantor! Metamorfozy śmierci, pamięci i obecności (2014). Jest członkiem Rady programowej Cricoteki i stałym  współpracownikiem „Didaskaliów”, w których publikuje artykuły i recenzje.

Mirek Kaczmarek – scenograf, absolwent Wydziału Komunikacji Wizualnej poznańskiej ASP. Od debiutu w 2001 r. stworzył scenografie, kostiumy i oprawę multimedialną do około 80 przedstawień. Jest stałym współpracownikiem reżyserów: Piotra Kruszczyńskiego, Jarosława Tumidajskiego, Wiktora Rubina i Jana Klaty. Prezentował swoje prace na wystawach indywidualnych i zbiorowych, m.in. w Poznaniu, Łodzi, Warszawie, Bonn, Stuttgarcie i Frankfurcie. Był autorem polskiego pawilonu na 11. Praskim Quadriennale Scenografii i Architektury Teatralnej w Pradze w 2007 roku. Laureat wielu nagród teatralnych. W 2012 roku był nominowany do Paszportów „Polityki” w dziedzinie „Teatr”. Od 2015 roku prowadzi zajęcia z technik multimedialnych na PWST w Krakowie.

Małgorzata Leyko – prof. dr hab., teatrolog, pracuje w Katedrze Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego. Specjalizuje się w dziejach teatru oraz w historii europejskich doktryn i teorii teatralnych. Jest autorką przekładów i wydań krytycznych gdańskiej serii „Theatroteka”: Georga Fuchsa O scenie przyszłości (2005), Maxa Reinhardta O teatrze i aktorze (2006), Ludwiga Tiecka O cudowności u Shakespeare’a (2006) i Ekspresjonizm w teatrze niemieckim (wspólnie z W. Dudzikiem, 2009) oraz Oskara Schlemmera Eksperymentalna scena Bauhausu (2010). Wraz z Małgorzatą Paluch Cybulską była kuratorką wystawy Kantor/Schlemmer (2016/2017) zrealizowanej w Cricotece w ramach programu „Maszyna choreograficzna”.

Jadwiga Rożek-Sieraczyńska – teatrolog, doktor nauk humanistycznych, wykładowca w Katedrze Scenografii ASP w Krakowie, asystent ds. literackich w Krakowskim Teatrze Scena STU. Autorka monografii Krystyna Zachwatowicz – scenografie teatralne.

Joanna Walaszek (prowadząca) – historyk i krytyk współczesnego teatru, pracownik Katedry Teatru i Dramatu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej działalność naukowa, krytyczna i dydaktyczna skupia się wokół zagadnień „żywego” teatru – twórczości wybitnych artystów (reżyserów aktorów, zespołów),  przedstawień, interpretacji scenicznych dramatów (m.in. Szekspira), procesów przemian idei, estetyki, teorii i praktyki  współczesnego teatru. Autorka prac Konrad Swinarski i jego krakowskie inscenizacje (1992), Teatr Wajdy. W kręgu arcydzieł: Dostojewski, „Hamlet”, „Wesele” (2003), Ślady przedstawień (2008).  Współautorka książki „Dziady” Adama Mickiewicza w inscenizacji Konrada Swinarskiego. Opis przedstawienia (1998).